Zbigniew Dowgiałło i Anna Gruszczyńska byli twórcami nowego kierunku w sztuce – Futuro Cosmos.

Teoretykiem kierunku był historyk filozofii Krzysztof Dowgiałło.

Zapowiedź swojego programu dali już wiosną 1987 roku podczas wspólnej wystawy w Galerii Promocyjnej. Obrazy, które pokazali, były zupełnie inne od tego, co malowali i prezentowali na innych wystawach. Krytyczka sztuki Maryla Sitkowska wspomina, że „na najwybitniejszym obrazie ukazał się abstrakcyjny gąszcz ani rur, ani lian: technologia misternie spleciona z biologią w nierozerwalnej grubej tkance”. I dodaje: „W tamtych czasach, kiedy od malarstwa młodych oczekiwano raczej wyrazów o wydźwięku politycznym, a od Dowgiałły oczekiwano dalszych pastiszów sztuki znajdującej się w muzeach – tę wystawę i malarstwo ignorowano”. Podczas wernisażu

ogłoszono manifest propagujący nową sztukę – Sztukę Ewolucyjną – sformułowany w siedemnastu paragrafach. Zaczęło się od bezlitosnej krytyki status quo.

 

Źródła dekadencji i upadku upatrywano w rozpadzie całego świata artystycznego. Jako jedyne rozwiązanie wskazano „Racjonalną integrację na wyższym poziomie”. W kolejnych akapitach głoszono:

 

„Świat jest w ruchu równomiernie opóźnionym, apatycznym, niesionym bezwładnością lat poprzednich, bez celu, bez sensu, podobnie jest ze sztuką dzisiejszą. Nadszedł czas, aby ten opóźniony ruch przerwać, zmienić jego bieg i wprawił świat w ruch szybciej niż prędkość światła”. „Nadchodzi epoka nowej formy i jej kształt nie będzie składał się z epigonicznych śmieci sztuki ostatnich lat. Apologeci muszą wymrzeć i zginąć w płonącym ogniu sztuki ewolucji”. „Sztuka ewolucji prowadzi do XXI wieku”. Manifest ten nosił tytuł Pierwszy Program Pierwszej Ewolucyjnej Akademii Sztuki Globalnej. Mimo że sam Dowgiałło tego nie dostrzega, program ten był w pełnym tego słowa znaczeniu utopią. W istocie każda utopia stanowi dychotomiczną wizję świata, spolaryzowaną pomiędzy tym, co istnieje, a tym, co powinno być. Wizje idealnie zaaranżowanych światów zawsze wymagają ich ostrego skontrastowania z zastanym porządkiem. Należy podkreślić, że młodym artystom nie zależało na ucieczce od niewygodnych wymiarów świata, lecz na nadaniu mu nowego kształtu. Nie była to zatem utopia eskapistyczna, którą można by doskonale uzasadnić zbliżającym się fin-de-siecle, ale raczej heroiczna utopia masowej przebudowy.

W tamtym czasie program ten był rzeczywiście wyjątkowy, gdyż postmodernizm, który negował ideę linearnego postępu, odsunął także na bok wszelkie poczucie utopii. To awangarda była programowo utopijna. Po jego kryzysie holistyczne systemy odrodzenia sztuki i świata pojawiały się niezwykle rzadko.

Nowy program miała realizować utworzona w marcu 1987 roku Pierwsza Ewolucyjna Akademia Sztuki Globalnej z siedzibą w Warszawie i filiami w Gdańsku, Genewie, Mediolanie, Monachium, Nowym Jorku, Los Angeles i Rotterdamie.

  Rok później artyści stworzyli drugi manifest towarzyszący wystawie Architektura Ewolucyjna w SARP.

 

Na obu prezentacjach Zbigniew Dowgiałło pokazał prace o formie silnie geometrycznej, energetyzującej, programowo odchodzącej od „podmiotowości, ekspresji, emocjonalności, instynktu, dotyku literackiego” na rzecz „racjonalizmu, świadomości, dynamizmu, ewolucji”. Obrazy te, o bardzo wymownych tytułach, zbudowały topografię nowej utopii – miejsca idealnego, które nie istnieje, ale do którego warto dążyć.

  Futuro-House [Dom futuro], Miasto I [Miasto I], Miasto II [Miasto II], Światło w mieście [Światło w mieście], Luminous Penetration [Przebicie światła], Futuro-Kosmiczne Miasto [Miasto futuro-kosmiczne].

 

Kluczowe pojęcie ewolucji, rozumianej jako nieustanny wzrost i różnicowanie, stymulowało poszukiwanie nowej jakości. Inwencja artysty sugerowała mu kształty syntezy wyższego rzędu, która na poziomie formalnym kojarzona była z pewnym biologiczno-kosmicznym futuryzmem. Wstępem do ewolucji ducha miała być ewolucja biologiczno-techniczna, przyspieszona zawrotnym tempem rozwoju technologicznego.